Thêm bốn Chữ·cái F, J, W và Z vào bảng·chữ·cái Tiếng Việt không nhằm mục·đích phục·vụ cho lối khõ Telex trên máy điện·toán.

Thêm bốn Chữ·cái F, J, W và Z vào bảng·chữ·cái Tiếng Việt không nhằm mục·đích phục·vụ cho lối khõ Telex trên máy điện·toán.

Tác·giả: Đặng Hải Nguyên.

Viện·dẫn lý·do để bác·bỏ việc thêm W, J, F và Z vào Tiếng Việt chỉ vì những chữ·cái này được sử·dụng cho bộ khõ Telex trên máy điện·toán cần nên xem·xét lại!? Lối khõ (type, typing) Telex– a way to type out Vietnamese– ngày càng được ít người sử·dụng. Nó sẽ trở·nên lỗi·thời (obsolete) trong tương·lai gần.

Từ Hán-Việt là gì?

Từ Hán-Việt là gì?
Tác·giả: Đặng Hải Nguyên.

“Từ Hán-Việt” (Chinese-Vietnamese word) là những từ mà Người Việt chúng·ta vay·mượn của Người Trung·hoa, nói đúng hơn là các từ phiên·âm tiếng Quảng·đông, ghi bằng chữ·cái La·tinh và theo·cách Việt Nam, chẳng·hạn các tiếng như “tỉm xắm”, “hủ tíu”, “mì chính”, “xì dầu”, “cản tán”, vv., là những tiếng mà Người Việt·nam phát·âm lơ·lớ hay nhái gần·đúng tiếng Trung·hoa; Người Trung·hoa (Chinese), ngay·cả đứa con·nít, khi nghe chúng·ta nói những tiếng Hán-Việt này, họ hiểu ngay ta nói gì. Đây chính là  “tiếng Hán-Việt” đích·thực. Nói chính·xác hơn, tiếng Hán được đọc theo âm Hán (Quảng·đông) và được Người Việt bê nguyên·si vào ngôn·ngữ Việt.

Những lợi·ích của cách viết Tiếng Việt theo khuôn·phép chung của hệ·thống chữ·viết biểu·âm.

Những lợi·ích của việc hoàn·tất một nửa chặng đường cải·cách văn·tự còn lại bằng cách viết Tiếng Việt theo khuôn·phép chung của hệ·thống chữ·viết biểu·âm.

Tác·giả: Đặng Hải Nguyên.
Cập·nhật: Ngày 27 Tháng·mười·hai (December) 2015

Chúng·ta đã hoàn·tất được một nửa chặng đường dài trong cải·cách văn·tự (writing reform): Đó là thay·thế hệ·thống chữ·viết dùng Hán-tự (Chinese character script system) bằng hệ·thống chữ·viết dùng chữ·cái (alphabetic script system) để ghi tiếng Việt. Chúng·ta đã và đang tự·mãn với những thành·quả vô·cùng to·lớn của bước đầu cải·cách chữ·viết (script reform) vì sức lan·toả của hệ·thống chữ Việt mới, hệ·quả của cải·cách văn·tự theo chiều rộng; nói cách khác, chúng·ta phát·triển Tiếng Việt về lượng hay số·lượng (quantity). Ví·dụ như xoá·bỏ được quốc-nạn mù·chữ; để ghi tiếng Việt, chúng·ta chỉ phải nhớ và sử·dụng 29 ký·tự, nói chính·xác·hơn là 29 chữ·cái (letter)— ký·tự in·được (printable character) được sử·dụng để đại·diện cho mỗi âm·vị (phoneme)— thay·vì phải nhớ hơn 9.450 ký·tự Nôm hay Nôm-tự (Nôm character) được dùng để ghi tiếng Việt, âm Việt gồm 14.519 tiếng/âm Việt·nôm đơn, và 9.812 ký·tự Hán hay Hán-tự (Chinese character) được dùng để ghi 2.033 tiếng/âm Việt·nồm đơn (tất·cả đều là tiếng có·ý·nghĩa).

Chúng·ta đã và đang quên·đi một nửa chặng đường còn lại vô·cùng quan·trọng của cải·cách văn·tự: Đó là cải·cách Tiếng Việt theo chiều sâu; nói cách khác, đó là phát·triển về phẩm hay phẩm·chất (quality) của Tiếng Việt, là thay·thế cách viết chữ Việt luông·tuồng theo khuôn·phép Hán-tự bằng cách viết chữ Việt đa·âm·tiết. Đây là bước đi chiến·lược trong thời·đại mới (new age), thời·đại của thông·tin, điện·toán·hoá và toàn·cầu·hoá; bước đi bằng đôi hia bảy dặm này đòi·hỏi (require) một cơ·chế thoả·đáng mới (new adequate mechanism), thích·hợp (appropriate) đáp·ứng được các nhu·cầu (need) mới nhằn thay·thế khuôn·phép cũ đã lỗi·thời và không phù·hợp với cấu·trúc của Tiếng Việt; việc thay·thế này cũng là xu·thế phát·triển tất·yếu của ngôn·ngữ loài người.

Việc hoàn·tất một nửa chặng đường cải·cách văn·tự còn lại bằng cách viết chữ Việt đa·âm·tiết (polysyllabic), tách·bạch rõ·ràng giữa từ·ngữ và âm·tiết, biểu·thị tiếng·nói Việt đa·âm theo khuôn·phép mang tính toàn·cầu (globality), tính hoàn·vũ (universality) chung cho hệ·thống chữ·viết biểu·âm trên toàn thế·giới sẽ mang đến nhiều lợi·ích cho công·cuộc phát·triển đất·nước:

Những bất·lợi của cách viết chữ Việt luông·tuồng rập theo khuôn·phép của Hán-tự

Những bất·lợi của cách viết chữ Việt luông·tuồng rập theo khuôn·phép của Hán-tự.
Tác·giả: Đặng Hải Nguyên.

Trong cải·cách văn·tự (writing reform), chúng·ta chỉ hoàn·tất một nửa chặng đường: Thay·thế hệ·thống chữ·viết dùng Hán-tự (Chinese character script system) bằng hệ·thống chữ·viết dùng chữ·cái (alphabetic script system) để ghi tiếng Việt, nhưng cái gốc, cốt·lõi, nền·tảng của vấn·đề là cách viết luông·tuồng không đầu, không đuôi của lối viết đơn·âm·tiết (monosyllabic) và theo khuôn·phép Hán-tự độc·âm của Trung·hoa để ghi Tiếng Việt·nam đa·âm vẫn không hề thay·đổi. Có·lẽ do ảnh·hưởng quá nặng·nề của hằng ngàn năm Bắc-thuộc Trung·hoa còn vương·vãi lại. Cách viết luông·tuồng không phân·biệt từ và âm·tiết này chỉ thích·hợp với ngôn·ngữ độc·âm Trung·hoa với hệ·thống chữ·viết dùng ký·tự. Chữ·viết Việt, cách viết Việt phải phù·hợp với ngôn·ngữ đa·âm của Tiếng Việt, và đây cũng là xu·thế phát·triển tất·yếu của ngôn·ngữ loài người (human race) hay nhân·loại (humankind).

Tại·sao chúng·ta cần xác·định ranh·giới của các từ·ngữ trong câu·văn Việt.

Xác·định ranh·giới của các từ·ngữ trong câu·văn để Tiếng Việt trở·nên trong sáng để làm gì?
Tác·giả: Đặng Hải Nguyên.

Nội·dung:

Xác·định ranh·giới của các từ·ngữ trong câu·văn Tiếng Việt (tiếng·nói & chữ·viết) được hiểu là phân·biệt rõ·ràng từ đơn, từ kép và từ ghép. Nói cách khác, xác·định ranh·giới từ (word boundary) là xác·định từ (word) và âm·tiết (syllable).

A. Những bất·lợi (disadvantage) của việc không phân·biệt từ và âm·tiết:
Việc không phân·biệt rõ·ràng từ (word) và âm·tiết (syllable) trong ngôn·ngữ Việt dẫn đến nhiều vấn·đề về phát·triển ngôn·ngữ Việt cũng như trong giao·tiếp bằng Tiếng Việt (tiếng·nói & chữ·viết), làm cho Tiếng Việt trở·nên kém chính·xác, kém trong sáng và khó có·thể hiểu đúng để có·thể làm đúng:
1. Ý·nghĩa câu·văn không rõ·ràng, tối·nghĩa, gây hiểu·lầm…
2. Làm·giảm·đi (reduce) tính chính·xác, tốc·độ đọc và hiểu của người·đọc (reader).

B. Những lợi·ích (advantage) của việc phân·biệt từ và âm·tiết:
1. Giúp việc dịch tự·động hoặc chuyển·ngữ tự·động nguồn thông·tin vô·cùng dồi·dào, phong·phú và miễn·phí về mọi vắn·đề thuộc mọi ngành khoa·học, kỹ·thuật, chính·trị, kinh·tế, giáo·dục, y·tế, vv., trên Liên·mạng·toàn·cầu (Internet) từ bất·cứ ngôn·ngữ nào trên thế·giới sang Tiếng Việt được nhanh·chóng·hơn và thêm chính·xác hoặc ít·nhất cũng giảm·thiểu thời·gian dịch·thuật.
2. Tiền·đề cho việc thiết·lập một cơ·chế thích·hợp nhằm giúp ngôn·ngữ Việt được ổn·định và rõ·ràng, tạo điều·kiện để Tiếng Việt trở·thành một ngôn·ngữ mang tính khoa·học, và sánh·vai cùng các ngôn·ngữ phát·triển khác trên thế·giới.
3. Định·hình cho hướng phát·triển của ngôn·ngữ Việt trong nhiều lãnh·vực khác nhau, nhất là lãnh·vực tự·động·hoá (automatize) và rô·bô·hoá (robotize) trong tương·lai.

– · o o O o o · –

Người Nhật tuy sử·dụng một phần Hán-tự trong chữ·viết Kanji của họ, nhưng văn·hoá Nhật không hề bị vẩn·đục với những lợn·cợn Trung·hoa.

Hãy trả·lại ý·nghĩa đích·thực của “từ Hán-Việt”

1. Tiếng/từ Hán-Việt theo đúng ý·nghĩa là gì?
2. Tiếng/từ Việt·nồm hay tiếng/từ Nồm là gì? Chúng khác với tiếng/từ Hán-Việt ra·sao?
3. Người Nhật tuy sử·dụng một phần Hán-tự trong chữ·viết Kan·ji của họ, nhưng văn·hoá Nhật không hề bị vẩn·đục với những lợn·cợn Trung·hoa.

Chúng·ta có·thể học-hỏi gì nơi Người Nhật trong việc đưa đất·nước thoát·khỏi vòng kiềm·toả của văn·hoá Hán-tự — Nền văn·hoá nô·dịch đi·kèm·theo thứ chữ ô·vuông mang tính áp·đặt một chiều?

Chúng·ta cần hỏi và học cách đánh·giá văn·hoá Trung·hoa theo cái·nhìn của Người Nhật và cách nhìn, phân·tích cái hay, cái dở của Hán-tự, văn·hoá Trung·hoa theo nhãn·quan khoa·học của người Tây·phương (Western people). Người Nhật tuy sử·dụng một phần Hán-tự trong chữ·viết Kan·ji của họ do số âm·tiết hạn·hẹp của tiếng Nhật, thế·nhưng, văn·hoá Nhật không hề bị vẩn·đục với những lợn·cợn Trung·hoa. Người Nhật xem·xét, học-hỏi văn·hoá Trung·hoa bằng một tinh·thần “gần bùn nhưng chẳng hôi tanh mùi bùn” và với thái·độ “kính nhi viễn chi”.

Từ Việt·nồm hay từ Nồm là gì?

Từ Việt·nồm hay từ Nồm là gì?
Đặng Hải Nguyên.

Người Việt (Vietnamese) từ ngàn xưa đã có tiếng·nói riêng của mình. Tiếng Việt (Vietnamese) có từ·pháp riêng, ngữ·pháp riêng, cú·pháp riêng, văn·phạm riêng và có cả chữ·viết (script) riêng— đó là chữ “nòng·nọc”— trước khi bị Trung·hoa đô·hộ.

Tiếng Nôm là tiếng thường được chúng·ta gọi là tiếng thuần Việt— gồm tiếng Kinh (Việt) và tiếng gốc Nam-Á— chúng·ta có 7.164 tiếng Nôm đơn (chỉ tính những tiếng có·ý·nghĩa và  chưa tính những tiếng không·ý·nghĩa) và được ghi bằng 31.577 Nôm-tự hay ký·tự Nôm (Nôm character) tuỳ theo ý·nghĩ của mỗi tiếng. Ví·dụ:
Tiếng (sound) ‘lu·xu·bu’ là một tiếng Nôm có·ý·nghĩa, do ba tiếng không·ý·nghĩa ‘lu’, ‘xu’ và bu’ hợp·thành. Các nhà ngôn·ngữ (linguist) gọi “lu·xu·bu” là từ đa·âm·tiết (polysyllabic word), nói chính·xác hơn là từ tam·âm·tiết (trisyllabic word) gồm·có ba âm·tiết (syllable) ‘lu’, ‘xu’ và bu’.
Tiếng ‘rực·rỡ’ là một tiếng Nôm có·ý·nghĩa, do hai tiếng ‘rực’ và ‘rỡ’ hợp·thành. Các nhà ngôn·ngữ gọi từ “rực·rỡ” là từ lưỡng·âm·tiết (disyllabic word) gồm·có ‘rực’ là âm·tiết có·ý·nghĩa (meaningful syllable) và ‘rỡ’ là âm·tiết  không·ý·nghĩa (meaningless syllable).
Cùng một tiếng (sound) ‘rực·rỡ’, nhưng ngày nay và ngày xưa ghi bằng hai loại chữ·viết (script) khác nhau. Ngày nay, sử·dụng hệ·thống chữ·viết dùng chữ·cái (quốc-ngữ nay) để ghi tiếng Việt, chúng·ta ghi là “rực·rỡ”. Ngày xưa, sử·dụng “hệ·thống chữ·viết dùng ký·tự Hán” (Chinese character script system) để ghi tiếng Việt, chúng·ta  ghi là “𤊧 𠒦”; đây là Nôm-tự (quốc-ngữ xưa), chữ Việt, do Người Việt·nam tạo·ra, không phải chữ Hán. Người Trung·hoa (Chinese) có xem cũng chẳng hiểu là gì. Nó chẳng khác gì khi ta so·sánh từ “rực·rỡ” với “rucro” trong “hệ·thống chữ·viết dùng chữ·cái (alphabetic script system) La·tinh hoặc hy·lạp! Người Anh, Người Pháp có đọc, hoặc xem “rucro” cũng chẳng hiểu gì cả!